Su Dalgalarında Kırınım Olayı
Dalga olayının bir enerji aktarımı olduğu ifade edilmiş, su dalgalarının genel özellikleri yansıma ve kırılma olayları ele alınmıştı. Bu bölümde ise su dalgalarının birbirine yakın engeller arasından geçerken nasıl bir davranış gösterdiğini ele alacağız.
Kırınım, dalgaların yarıklardan geçerken bükülmesi anlamında kullanılır. Doğrusal su dalgalarının bir yarıktan veya dar bir aralıktan geçerken büküldüğü veya dairesel hale geldiği gözlemlenebilir. Bu bükülmeye su dalgalarında kırınım denir.
Yukarıda verilen görselde koya yaklaşan doğrusal su dalgaları bükülerek koyun
iç kısmında bir desen oluşturur. Su dalgalarının, aralarındaki uzaklık dalga boyuna göre küçük olan iki engel arasından yada keskin kenarlardan geçerken, dairesel dalgalar şeklinde bükülerek yayılması olayına kırınım, kırınım olayında oluşan desene de kırınım deseni denir.
1- Durgun su yüzeyinde oluşturulan λ dalga boylu doğrusal dalgalar engel aralığı w olan engeller arasına gönderildiğinde w > λ ise engelin arkasında yukarıdaki gibi doğrusal olarak devam eder.
2- Engel aralığı küçültülerek su dalgalarının dalga boyuna yakın bir büyüklüğe getirildiğinde λ = w doğrusal dalgalar, engelin arkasına geçerken hafif büküldüğünden kırınım olayı yukarıdaki gibi gerçekleşmiş olur.
3- Engeller arası uzaklık biraz daha küçültülerek su dalgalarının dalga boyundan daha küçük λ > w hâle getirildiğinde ise kırınım net olarak yukarıdaki gibi gerçekleşir ve dalgalar daha çok bükülerek yayılır.
Kırınımın artması dalga boyu ile yarık genişliği arasındaki orana bağlıdır. Bu oran 1’den büyük olmalıdır. Yarık genişliği azaltıldığında dalga boyu yarık genişliği oranı büyür, kırınım artmış olur. Su dalgalarının dalga boyu, dalganın hızı ve frekansı ile değişebilir .
v = λ . f