Sinestezi (Synesthesia) Nedir?
Sinestezi, Yunanca kökenli bir kelime olup “birleşik duyu” anlamına gelmektedir. Sinestezik kişilerde herhangi bir duyunun uyarımı otomatik olarak başka bir duyu algısını tetiklemektedir.
Sinestezi duyularınızdan birini uyarmayı hedefleyen bilgilerin birkaç duyuyu birlikte uyarmasıyla oluşan nörolojik bir durumdur. Bu durumu deneyimleyen kişiler müzik duyduklarında renk olarak algılayabilir, ağızlarına bir yiyecek aldıklarında onların yuvarlak veya kare gibi şeklini hissedebilirler. Aslında duyularınız bu şekilde iç içe geçiyorsa sevdiğiniz bir insanın sizde yarattığı duyguları gözlerinizi kapattığınızda renk olarak görebilirsiniz.Örneğin siz kırmızı renkli bir duvara bakıyorken beyninizin arkasındaki birincil görsel korteks aydınlanacaktır.
Algıladığımız şeyin neye benzediğini bildiren parietal lobu da devreye girerse bu durumda duvarın renginin tadını alabileceğinizi hissedebilir ve sinestezik olabilirsiniz.Demografi olarak genelde solak ve çift el kullananlarda ve kadınlarda daha sık rastlanmaktadır. Irsi olduğu düşünülmektedir ortalama her 20.000 kişide bir görülür. Bu kişilerde, hafıza fonksiyonları güçlenirken matematiksel ve mekansal algı fonksiyonlarıda tavan yapar.
Matematiksel algıda sinestezik birey sayıları çarparken renkleri kullanır böylece matematiksel algısı güçlenmiş olur. Mekansal algıda ise 360 derecenin 1 derecelik diliminin bile bir rengi vardır. Sinestezinin, beynin sol yarım küresiyle ilgili ve hipokampus bezine bağlı bir fonksiyon olduğu düşünülmektedir. İstatiksel olarak çok nadir rastlansa da “normal” bir beyin fonksiyonudur. Her beyinde gerçekleşen bir sürecin bazı insanlarda bilinç yüzeyine yansımasından kaynaklanmaktadır.
Aşağıda bazı sinestezik kişilerin harfleri ve rakamları nasıl algıladığını gösteren bir görsel verilmiştir.