Isının; sıcaklıkları farklı, etkileşim hâlindeki sistemler arasındaki iletimi, maddenin cinsine ve fiziksel hâline göre değişiklik gösterir.

Isının İletim Yolu ile Transferi

Bir madde ısıtıldığında önce ısı kaynağına yakın olan atom ve moleküller enerji alır ve titreşimleri artar. Bu tanecikler yakınlarındaki taneciklere çarpar ve onların da enerji kazanarak titreşmesini sağlar. Bu şekilde ısı enerjisi maddenin bir ucundan diğer ucuna kadar iletilmiş olur.

Isının Konveksiyon Yolu ile Transferi

Sıvı ve gaz hâldeki maddelerin tanecikleri, katı hâldeki maddelerin taneciklerine göre daha serbest hareket eder. Yalnızca titreşim hareketi değil, öteleme hareketi de yapabilir yani madde içinde bir noktadan diğer noktaya hareket edebilir.

Isının konveksiyon yoluyla iletimi ısı enerjisi yüksek taneciklerin düşük taneciklerle yer değiştirmesi şeklinde gerçekleşir. Bu olayın sebebi, sıcaklığı artan madde moleküllerinin hacminin genişlemesi ve bunun sonucunda da özkütlelerinin azalmasıdır.

Isı alan maddenin taneciklerinin arasındaki boşluk ve dolayısıyla maddenin hacmi artar. ısı kaynağına yakın olan bölgede gazın özkütlesi, uzak olan bölgeye oranla azalır. Özkütlesi azalan hava yükselirken daha soğuk ve özkütlesi büyük olan hava aşağı doğru iner. Isı kaynağı enerji verdiği sürece bu olay devam eder, odadaki sıcak ve soğuk hava sürekli yer değiştirir. Bu şekilde termal enerji, sıcaklığı yüksek olan bölgeden düşük olan bölgeye doğru aktarılmış olur.

Isının Işıma Yolu ile Transferi

Isının iletim ve konveksiyon yolu ile taşınması için maddesel ortama ihtiyaç varken ısının ışıma yolu ile yayılması için hava ya da su gibi maddesel bir ortama ihtiyaç yoktur. Bu nedenle ısı ışıma yolu ile boşlukta da yayılabilir.

Isı enerjisinin ışınlarla dalgalar hâlinde yayılması olayına ışıma ya da termal ışıma denir. Sıcaklığı mutlak donma noktasından (-273,16 ^oC) yüksek olan her varlık ışıma yapar. Bu ışımalar elektromanyetik spektrumda kızılötesi bölgesine karşılık gelir ve bu bölgedeki ışımalar gözle algılanamaz. Bunun için termal kameralar geliştirilmiştir. Termal kameralar, ışımaları görünür hâle
getiren düzeneklerdir. Işımanın şiddeti, ışıma yapan cismin sıcaklığıyla doğru orantılıdır.

Bir kamp ateşinin yakınında durulduğunda ateşe dönük olan taraf daha fazla ısınır. Bunun sebebi kamp ateşine dönük tarafın termal ışımaya maruz kalmasıdır.

KATI MADDELERDE ENERJİ İLETİM HIZI

Isı enerjisi, sıcaklığı yüksek olan sistemden düşük olan sisteme doğru akar.

Ateşli hastalıklarda hastanın vücudu ıslak bezle silinir ya da hastaya ılık duş aldırılır. Bu şekilde vücuttan suya ısı enerjisi
geçer ve hastanın vücut sıcaklığı düşer. Bu şekilde bir ısı kaybı hayati önem taşımaktadır.

katı maddelerde ısı iletim hızı, maddede ısının iletildiği yüzeyin alanına, kalınlığına, iki yüzey arasındaki sıcaklık farkına ve maddenin cinsine bağlıdır. Isı iletim katsayısı düşük olan maddelerin ısı iletim hızı da düşüktür. Bu tür maddelere ısı yalıtkanı, bu maddelerden yapılan malzemelere de yalıtım malzemeleri adı verilmektedir.

Hissedilen sıcaklık, termometrenin ölçtüğü hava sıcaklığından farklı olarak insan vücudunun hissettiği sıcaklıktır. Bu sıcaklık değeri; havanın gerçek sıcaklığı, nem oranı, rüzgâr ve radyasyona bağlı bir niceliktir. Bu nicelik ölçülmez, sıcaklık ve nem oranı kullanılarak hesaplanır.

Küresel ısınma sera etkisi sebebiyle dünya yüzeyi ortalama sıcaklığının artmasıdır. Sera etkisi ise fosil yakıtların aşırı kullanılması ve ormansızlaşma yüzünden atmosferde karbondioksit, kükürtdioksit ve karbonmonoksit gibi gazların birikmesi sonucunda Güneş ışınlarının atmosferde uzun süreli kalmasıdır.